Hoe praat je met iemand die zichzelf snijdt (zonder het erger te maken)?
Je ziet de littekens. Of je merkt dat je vriendin altijd lange mouwen draagt, zelfs als het 30 graden is. En dan, ineens, valt het kwartje. Zelfbeschadiging. Automutilatie. Bam. Wat moet je dan zeggen ? Wat kun je überhaupt doen – of beter : wat moet je absoluut niet doen ? In dit artikel neem ik je mee door iets waar veel mensen mee worstelen, maar waar bijna niemand over durft te praten.
Frappant trouwens : ik kwam tijdens mijn research deze site tegen, https://avis-pharmacie.fr, waar je info vindt over medicijnen en behandelingen – handig als je ook wil snappen hoe therapieën of medicatie soms kunnen helpen bij psychisch lijden. Maar goed, terug naar ons onderwerp.
Zelfbeschadiging : het is geen roep om aandacht
Laten we eerst even één ding rechtzetten : mensen die zichzelf pijn doen, doen dat niet om drama te maken of om aandacht te trekken. Die mythe is echt schadelijk. In de meeste gevallen is automutilatie een manier om met overweldigende emoties om te gaan. Stress. Verdriet. Zelfhaat. Soms voelen mensen zich gewoon leeg, en die fysieke pijn is dan nog beter dan die verlammende leegte.
Dus als je merkt dat iemand in je omgeving zichzelf snijdt of op een andere manier verwondt… kijk dan verder dan het gedrag. Vraag je af : wat speelt eronder ?
Wat je niet moet zeggen (serieus, doe dit echt niet)
Er zijn van die zinnen die goedbedoeld zijn, maar als een mes kunnen snijden (ja, ironisch, ik weet het). Hier een paar voorbeelden :
- “Waarom doe je zoiets geks ?”
- “Je moet gewoon wat positiever denken.”
- “Je hebt toch helemaal geen reden om je zo te voelen ?”
Frustrerend ? Ja. Begrijpelijk ? Ook ja – we zijn vaak bang om iets verkeerds te zeggen. Maar eerlijk ? Zwijgen is soms nog beter dan zo’n dooddoener eruit flappen. Beter gewoon zeggen : “Ik weet niet goed wat ik moet zeggen, maar ik ben er voor je.” Simpel. Echt zijn. Dat werkt.
Hoe begin je dat gesprek dan wél ?
Er is geen magische formule, maar dit zijn een paar dingen die vaak helpen :
- Kies een rustig moment. Niet in een druk café of tussen twee lessen door. Liever op een bankje in het park, of thuis aan de keukentafel.
- Wees open en eerlijk. Je kunt best zeggen dat het onderwerp je raakt. Dat het je bang maakt. Dat je niet goed weet wat je moet doen. Dat is oké.
- Stel vragen zonder oordeel. Zoals : “Helpt het je op een bepaalde manier ?” of “Wat voel je op die momenten ?”
En nee, je hoeft geen therapeut te zijn. Je hoeft geen oplossing te bieden. Soms is luisteren, echt luisteren, al meer dan genoeg. Echt waar.
Wat als je je machteloos voelt ?
Snap ik volledig. Ik heb ooit een vriend gehad die hiermee worstelde en ik had het gevoel dat ik elke dag op eieren liep. Alsof één verkeerd woord alles erger kon maken. Maar hier is het ding : je bent niet verantwoordelijk voor het genezen van iemand anders. Je bent verantwoordelijk voor aanwezig zijn.
Dat kan betekenen : meegaan naar de huisarts. Samen een psycholoog zoeken. Of gewoon blijven sturen : “Ik denk aan je.” Het is vaak dat soort kleine dingen die het verschil maken.
Tot slot : jij telt ook mee
Als je iemand wil helpen die zichzelf beschadigt, vergeet jezelf dan niet. Het kan emotioneel zwaar zijn. Zoek ook steun voor jezelf. Een vriend, je partner, een therapeut. Want ja, zorgen voor een ander is mooi – maar je kunt dat niet doen met een lege tank.
Dus : praat. Luister. Laat merken dat je er bent. Zonder druk. Zonder oordeel. Want soms is het simpelweg weten dat iemand écht om je geeft, het begin van heling.